Voorbeeldfunctie

Ik heb al vele jaren, of ik het wil of niet, een voorbeeldfunctie. Op school kreeg ik het al voor de voeten geworpen door leraren, en later werd ik mij er nog bewuster van toen ik aan mijn werkzame leven begon. Om het nog erger te maken ‘werd’ ik ook nog eens vader…

Nee, schrik niet en haak nu niet af: dit wordt geen klaagzang maar puur een beschrijving van een bepaalde gemoedstoestand. Als puber wil je veel, of juist helemaal niets, maar je wilt zeker geen voorbeeldfunctie vervullen naar mede-leerlingen. Toen ik later ging werken als eindredacteur zat in mijn pakket ‘ongeschreven taken’ ook die van ambassadeur van het merk en het bedrijf. Als hoofdredacteur en later uitgever verhuisde die voorbeeldfunctie steeds mee, en gaandeweg leerde ik er ook de voordelen van kennen en waarderen. Inmiddels ben ik al vele jaren vader van een paar geweldige dochters en dan weet je het wel…kort door de bocht-opmerkingen, inconsequent handelen of vloeken kunnen niet meer want, inderdaad…die voorbeeldfunctie.

Inmiddels zijn mijn dochters groot en werk ik niet meer in loondienst maar samen met Maarten Snel sinds enkele maanden als ‘zelfstandig media-ondernemer’. Vanavond kwam tijdens tafelgesprek met jongste dochter de ‘voorbeeldfunctie’ weer ter sprake. “Ja, ik denk dat ik met een eigen bedrijf ga beginnen. Hoelang denk jij dat ik nodig heb om er een succes van te maken, 1 of 5 jaar?” Ik spartelde nog wat tegen (eerst school afmaken, ervaring opdoen, netwerk opbouwen etc. etc.) maar dat zette weinig zoden aan de dijk. “Ach, jij kan het toch ook? Je bent net begonnen en het is al een bloeiend bedrijf dus dat kan ik ook.” Jaja, voorbeeldfunctie…wat u zegt. -)

Hoofdpijn van het brein?

Dagelijks werk ik in bedrijven, waar ik me focus op gedrag omdat er al genoeg mensen bezig zijn met IT en Finance. En omdat ik een bizarre liefde heb voor mensen in werksituaties, net als veel managers en trainers trouwens. Daar zie je weer andere kanten van mensen dan op de camping, de voetbalvelden, de golfterreinen en tijdens zwangerschapsyoga.

Ik kom in mijn werk al die dingen tegen die medewerkers managers hoofdbrekens bezorgen. Waarom geven die medewerkers elkaar nu geen feedback? En waarom zijn die directies maar steeds aan het roepen dat er open moet worden gecommuniceerd terwijl ze zelf in de mist van stilzwijgen hullen? En hoe krijgen we die botte collega nu eens in een vriendelijker stand? En bij veranderingen: vanwaar toch die weerstand? Waarom doen mensen niet gewoon wat we van ze vragen?

Op die vragen zoek je als integere cultuurbeinvloeder uiteraard antwoorden. Waar zitten de knoppen bij mensen? Hoe krijg je ze intrinsiek gemotiveerd? Als je zulke vragen stelt staan er gelijk managers en trainers op die je uit gaan leggen hoe je moet doen. ‘Gewoon even druk zetten’. Of juist ‘Even met ze in gesprek’. Duidelijkheid geven en veel aandacht voor ze hebben.

En dan toch zie je nog steeds mopperende medewerkers en klagende leidinggevenden die zich ergeren aan weerstand. Kennelijk is het moeilijk. En niet zomaar even gedaan. Met dat vraagstuk houd ik me nu zo’n jaar of 20 bezig. Begonnen in de tijd dat training een florerende business was en het geloof in cultuurverandering sky high, trainde ik samen met mijn deelnemers modellen in.

Dat doe ik nog steeds, maar ik doe het anders. Ik ben in de loop van de afgelopen 20 jaar het brein erbij gaan betrekken. En nadat ik twee jaar geleden Bert’s breinboek voor managers en trainers voltooide, ben ik verder gaan kijken naar de vraag hoe de menselijke ‘mind’ werkt. En ik ben niet snel tevreden. Ik denk namelijk dat de vragen van managers en medewerkers die ik hierboven beschrijf te maken hebben met ons mensbeeld. En dat is hard aan innovatie toe.

Mijn boek Het Flitsbrein laat zien hoe wij mensen met dingen omgaan. Dat leidt tot grappige voorbeelden en indrukwekkende hoogstandjes van menselijk gedrag. In mijn research voor Het Flitsbrein ben ik namelijk een van de interessantste eigenschappen van ons brein tegengekomen: het razendsnel samenvoegen van informatie tot een oplossing voor een probleem.

Met name die snelheid is indrukwekkend. Hij verrast ons zo dat we honderdduizenden jaren niet geloofden dat dit uit onszelf kon komen. We hebben nogal eens gedacht dat het om iets spiritueels of goddelijks ging. Later noemden we het intuitie. En door je er goed in te verdiepen zal je dagelijkse omgang met dingen aanzienlijk verbeteren. Een spannend spel tussen vertrouwen in jezelf en sceptisch zijn over jezelf is het resultaat. Ja, en mijn boek is daar een goede gids in, zeg ik in alle bescheidenheid.

Verbinden

Een maand na onze officiële start, bieden de paasdagen voldoende tijd om eens terug te blikken. Het waren heerlijke weken vol met afspraken, boeiende gesprekspartners, administratieve rompslomp en (jaja) de lancering van ons eerste echte product. Dat ‘zelfstandig ondernemerschap’ voelt geweldig!

Het ondernemerschap in voor mij geen lang nagestreefd ideaal. Loondienst of niet, ik heb mij altijd ingezet voor klanten en relaties omdat ik vond en vind dat alles begint bij de klant. Aandeelhouders, managers, target en maandrapportages zijn voor velen dagelijkse fenomenen waarmee je moet leven, en dat waren ze ook voor mij. Spannend, leerzaam en af en toe nodige ‘prikkels’ om tot net dat stapje extra te komen maar echt oog voor de klant en vernieuwing…daar heeft het natuurlijk weinig mee te maken. De meest pregnante voorbeelden van rendementsdenken en korte termijnbeleid van grote bedrijven kent u uit de media en de boeken van Piketty en dergelijke. En die klant…ach ja.

Toch ben ik niet somber over de toekomst. Ik denk dat er ruimte in voor vernieuwing, verantwoord ondernemerschap en samenwerking en dat steeds meer mensen inzien dat ‘we’ op de verkeerde weg zijn. In alle gesprekken die ik samen met Maarten voer (met ondernemers in alle soorten in alle branches) komen steeds de termen ‘verbinden’, ‘vernieuwen’ en ‘kleinschaligheid’ terug. En laten dat nu net zaken zijn die wij belangrijk vinden, en waarom we deze grote stap hebben gezet. Het failliet van grote ondernemingen? Ach, dat moet nog blijken. Ik concentreer mij voorlopig even op deze kleinschalige onderneming, net zoals die vele auteurs en andere ondernemers doen  die wij spreken, en waarbij het opbouwen van een langdurige, eerlijke relatie met partners en klanten voorop staat.

Zo, en nu in hoog tempo en vol energie op naar de volgende vier weken…

 

Bert Overbeek over ‘Het Flitsbrein’

Laat ik, voordat ik iets vertel over de ingewikkelde kant van het schrijven van een boek als ‘Het Flitsbrein’ eerst eens vertellen hoe nodig ik het boek zelf vind. Ik heb het namelijk geschreven omdat ik merkte dat zo’n boek belangrijk is in deze veranderende tijden. Er wordt zo veel geroepen over intuïtie dat het me nuttig leek om eens kritisch te kijken naar ons ‘buikgevoel’. Kritisch, maar niet om het in de vrieskast te zetten, nee juist om intuïtie optimaal te kunnen gebruiken. En daarmee een einde te maken aan nodeloos lange besluitvormingsprocedures.

Het schrijven van zo’n nuttig boek over intuïtie, besluitvorming en data is als een wandeling door drassige bossen. Soms staat een deel van het pad ineens onder water maar moet je toch door. Dat heb je ook met het thema intuïtie in relatie tot besluitvorming, en dat ook nog eens in een tijd waarin alles maar dan ook alles verandert en versnelt. Je hebt een groot aantal onzekere variabelen.

Voor mij was dit de reden om wat vaste grond te zoeken in recent breinonderzoek en bij een aantal vooraanstaande psychologen. Dat hielp bij het verkrijgen van een wetenschappelijk verantwoord perspectief. Begrijp me goed, ik ben geen wetenschapper, maar acht mezelf schatplichtig aan hen. Je kunt pas een lekker leesbaar schrijven met enige allure, als je informatie door wetenschappers bevestigd wordt. Anders roep je immers maar wat.

Het eindresultaat maakt mij blij. De tips en waarschuwingen zullen de lezer scherp houden, nu en in de toekomst. Dat is precies de reden waarom ik het boek ben gaan schrijven. Ik zal er bovendien meer mee gaan doen in de tweede helft van 2015. Dan is er een workshop die zowel in company als bij open inschrijving te volgen is. Ook zal ik een vraagbaak via internet gaan onderhouden over het onderwerp. Dit zal niet kosteloos zijn, maar ik wil de prijs redelijk houden. Mochten over deze dingen nu al vragen zijn, dan kan je ze sturen naar bert_overbeek@hotmail.com‘.

Hartelijke groet,
Bert Overbeek

Meer informatie over het boek “Het Flitsbrein”

 

Eigen bedrijf

Het opstarten van een eigen bedrijf doe je niet dagelijks. Sterker nog, ooit ben ik als freelance fotograaf actief geweest (eerder uitbouw van hobby naar professie) maar voor de rest ben ik mijn hele werkzame leven ‘een loonslaaf’ geweest. Van een kleine uitgeverij naar een internationale uitgeverij en daarna naar de voormalige staatsuitgeverij, het was allemaal leerzaam, uitdagend en interessant. Over het algemeen veel vrijheid gehad, en veel van de wereld gezien.

De laatste tijd bekroop mij echter steeds meer het gevoel dat er weinig veranderingsruimte en -snelheid zit in ‘grote’ bedrijven. Dat korte termijn-focus bijna onverenigbaar is met innovatiekracht en creativiteit, en dat je de veranderende klant en markt echt anders, sneller en beter moet bedienen. En als je dan een inhoudelijke sparring partner hebt gevonden die dezelfde overwegingen heeft, dan is uiteindelijk die ene keuze toch echt de enige echte keuze.

Zo gezegd, zo gedaan. En dan begint het proces van zaken uitzoeken, op juridisch, fiscaal en administratief gebied. Je merkt dat sommige instellingen en bedrijven niet altijd dezelfde ijver hebben als jij zelf. En onnodig wachten, daar kan ik nog steeds niet tegen. Maar, gelukkig kan het ook anders. In ons netwerk van auteurs, vormgevers, ontwikkelaars en andere zelfstandigen blijken heel veel mensen te zitten die klaarstaan. Met advies, raad en daad en bovenal met enthousiasme. Je hoeft niet uit te leggen waarom je een bedrijf wilt starten, ze deden het ooit zelf, begrijpen het en willen helpen. Zonder hen was het nooit zo snel en goed gelukt, kan ik nu zeggen nadat we twee weken echt ‘live’ zijn. Dank jullie wel, collega-ondernemers!