Gemis aan omgevingssensitiviteit
De discussie rond het salaris van bestuursvoorzitter Ralph Hamers van ING laat weer zien hoe kwetsbaar merken zijn als in de organisatie omgevingssensitiviteit mist. Niet alleen campagnemissers, zoals eerder bij Dove en H&M, zorgen voor onrust, maar ook corporate-missers op het gebied van bijvoorbeeld integriteit leiden tot directe schade voor het merk.
Corporate en product zijn niet meer los te zien van elkaar. En de omgeving slaat steeds sneller en heftiger aan als de verwachtingen in de buitenwereld niet worden waargemaakt door het merk. Merkmanagers worden daarmee steeds meer crisismanagers en geïntegreerd merkmanagement wordt randvoorwaardelijk.
Ken de verwachtingen
Het zijn de stakeholders in de omgeving die jouw merk managen. Daar dien je toch mee te leren leven, of je het nu leuk vindt of niet. Het is dus cruciaal dat je als merkorganisatie de verwachtingen kent van de omgeving ten aanzien van jouw merk. Het bouwen van de merkreputatie is niets anders dan het continu voldoen aan deze verwachtingen. Of liever nog, deze verwachtingen overtreffen. Alles start dus met het kennen van de verwachtingen van de omgeving. Dat is het vertrekpunt voor reputatiemanagement. En voldoe je niet aan die verwachtingen, dan ligt reputatieschade op de loer en verliest het merk snel aan zeggenschap en geloofwaardigheid. De omgeving reageert namelijk direct en heeft de macht en tools om uiteindelijk ieder merk op de knieën te krijgen. ING weet er inmiddels alles van.
Ga het gesprek aan
Belangrijk is dus om in gesprek te gaan met de relevante stakeholders in de interne en externe omgeving. En dat geldt ook voor de online omgeving. Je weet dan wat er van je verwacht. Met die informatie kan je bewustere beleids-, communicatie- en campagnekeuzes maken. Dat voorkomt problemen en maakt de merkcommunicatie effectiever. Naast de dialoog met de omgeving is het organiseren van een kritische blik van buiten zeer behulpzaam als toetsingsinstrument. Een ‘tegenspreker’ kan je behoeden voor incidenten. In veel organisaties heerst ‘tunnelvisie’ en wordt de voeling met buiten node gemist. Gebruik dus tegenspraak om scherp te blijven en het perspectief van buiten niet uit het oog te verliezen. Bovendien kunnen tegensprekers je helpen voorbereiden op een proactieve goed doordachte ‘verdediging’ voor het geval je toch vasthoudt aan jouw keuzes.
Sta op als het mis gaat
En gaat het dan inderdaad toch een keer onverhoopt mis, zorg dan dat je er dan staat. Duik dus niet als je kritiek krijgt en laat er ook geen dagen overeen gaan als je in een ‘shitstorm’ terecht komt. Stel je reactie niet uit, want dit social-media-tijdperk vereist responstijden die maximaal enkele minuten bedragen. Voor je het weet, is de druk op de organisatie en het merk enorm toegenomen en word je in de positie gedwongen waarin je je alleen nog kunt verdedigen. Reageer direct en toon leiderschap. Dat wordt gewaardeerd. Dit vereist wel een gedegen voorbereiding. Als je een fout gemaakt hebt, neem daarvoor dan ook de verantwoordelijkheid. Geef eerlijk toe dat je fout zat. Realiseer je tenslotte dat je het vertrouwen niet terugwint door excuses. Daarvoor is ook ‘bijpassend’ gedrag nodig. Kortom, bewijsvoering – en dus daden – waaruit blijkt dat je echt iets geleerd hebt van de situatie. Als je laat zien dat het je echt menens is, ben je geloofwaardig en krijg je een tweede kans. En reputatievet op de botten helpt, maar daarin moet je de afgelopen jaren dan wel hebben geïnvesteerd.
Deze blogpost verscheen eerder als column bij CustomerTalk.
