De titel van deze column is een citaat van Camus, en dit citaat inspireert mij bijzonder. Het geeft aan dat het erg moeilijk is om de persoon te worden die je eigenlijk bent. Voor mij geeft deze spreuk prima weer waar authenticiteit over gaat. Een authentiek leider handelt conform hij is. En blijft zijn hele leven bezig zich te ontwikkelen naar ultieme authenticiteit.

Het komt vaak voor dat de manier die wij toepassen om een doel te bereiken niet past bij onze manier van zijn en bij onze manier van kijken. Jung zei hierover: “Mensen worden neurotisch wanneer ze in een bepaald opzicht niet trouw aan zichzelf zijn wanneer ze van het pad afdwalen dat de natuur (of God) voor hen voorbeschikt had. Door naar de innerlijke stem te luisteren, die zich in dromen, fantasieën en andere afleidingen van het onbewuste manifesteerde, kan de verloren ziel de weg terugvinden.” Eigenlijk staat alles in deze zin waar authentiek leiderschap (niet) over gaat. Authentieke mensen zijn trouw aan zichzelf. Ben je niet trouw, dan dwaal je van je pad af.

Authentieke leiders zorgen dat hun handelen is gebaseerd op diepgewortelde, oorspronkelijke overtuigingen en waarden. Daarnaast zullen zij intensief bezig zijn om de relatie met de ander te baseren op eerlijkheid en oprechte verbinding. Authentiek wordt nog wel eens verward met spontaan reageren. Of je gevoel of emotie volgen. Dat is niet authentiek. Dat betekent in de meeste gevallen dat je geleid wordt door je ego. Authentiek zijn vereist dat je weet wie je bent. Dit is uiteraard gemakkelijker gezegd dan gedaan. Maar al te vaak is ons zelfbeeld volledig extern bepaald. Dan weten we niet wie we echt zijn. Maar we denken dat wel te weten. Het is gebaseerd op een grote reeks verwachtingen en overtuigingen, meestal onbewust. De kans is dan groot dat je acteert als de persoon die je denkt te moeten zijn. Daarnaast speelt er nog een ander fenomeen. Veel van onze beslissingen worden genomen door onze conditionering. Conditionering kan je zien als je programmering. Het is jouw manier hoe jij automatisch reageert op situaties. Dat valt ook prima uit te leggen aan de hand van ons brein. In ons brein zin netwerken aanwezig die primair bepalen hoe we reageren. Deze netwerken zijn niet onze authenticiteit. In de meeste gevallen representeren deze netwerken je conditionering. Gelukkig zijn hersenen plastisch, en kun je nieuwe netwerken maken.

Een leider moet de volgende zes kwaliteiten eigen maken.

Bewustzijn. De authentieke leider heeft een ruim bewustzijn. Bewustzijn is de vaardigheid je bewust te zijn van je omgeving, van jezelf, van de tijd. Door een ruim bewustzijn ben je in staat om jezelf te observeren door je aandacht naar binnen te richten.
Aandacht naar binnen. Belangrijk is dat je je aandacht naar binnen richt. Wij zijn gewend (met onze zintuigen) om ons voornamelijk op de buitenwereld te richten en daarop te reageren. Bij authentiek leiderschap richt je je aandacht naar binnen, leer je jezelf te observeren en aan de hand van je eigen zelfobservatie je te ontwikkelen en te handelen. Als je erover nadenkt is dat natuurlijk ook heel erg logisch, je wilt handelen vanuit je eigen authenticiteit, dan moet je weten wat echt belangrijk voor je is, en dat kan je weten door je aandacht naar binnen te richten en door naar jezelf te luisteren.
Zelfkennis. Authentieke leiders zijn zelfontwikkelde personen die zich bewust zijn van hun sterke punten, hun beperkingen en hun emoties. Ze kennen zichzelf goed.
Kwetsbaar. Een authentiek leider is niet bang voor zijn eigen kwetsbaarheid. Ze tonen hun ware zelf aan hun medewerkers en omgeving. Ze handelen niet op één manier in privé en op een andere manier in het openbaar; ze verbergen hun zwakheden en fouten niet. Een authentiek leider weet ook dat hij nooit klaar is met zichzelf ontwikkelen.
Waardengedreven. Wij worden vaak geleefd door onze gewoontes, door de druk van de omgeving, door onze gedachten en emoties. Meestal reageren we automatisch en onbewust. Een authentiek leider handelt bewust vanuit waarden. Hij realiseert zijn doelen, op een wijze die echt bij hem past. Het is dus van belang om de eigen persoonlijk waarden goed te kennen. En deze te vertalen naar gedrag, acties en gewoontes. Dit vergt veel lef, want je waarden kunnen echt anders zijn dan de gewoontes of cultuur van het bedrijf waarin je werkt.
Deze waarden vertaalt een authentiek manager ook naar de missie van zijn bedrijf of afdeling. Hij is daardoor erg mission driven.
Oprechte relatie met de ander. De relatie met de ander is eerlijk, oprecht en respectvol. Het doel van de samenwerking is een vertrouwelijke, veilige relatie vol met compassie en medeleven. De authentieke leider investeert in deze relatie.

Maar, eigenlijk is het niet logisch om te spreken over authentiek handelen ontwikkelen, want het zit al in ons. Het is beter om te spreken over je authenticiteit te ontdekken.

Mensen zijn na-apers. Daarom is voorbeeldgedrag zo cruciaal. Dat mensen zelfs je intentie na-apen, is nog niet zo lang bekend. Er is een onzichtbare en onbewuste verbinding aanwezig tussen de manager en medewerker, en tussen medewerkers onderling. Deze onzichtbare en onbewuste verbinding wordt opgezet door spiegelneuronen, de slimme cellen in onze hersenen.

Deze spiegelneuronen herkennen en pakken de intentie, acties en emoties van een ander automatisch op. Spiegelneuronen worden actief door observatie van een handeling van iemand anders. Naast het imiteren van het gedrag van de ander, vullen ze het gedrag van de ander ook aan. Spiegelneuronen worden bijvoorbeeld actief als je een emotie ervaart, en ook als een ander een emotie ervaart. Als je een ander verdrietig ziet, worden je eigen spiegelneuronen actief, en daardoor kan je ook verdriet ervaren. We hoeven dat niet te bedenken, we ervaren dat de ander verdrietig is.

Spiegelneuronen zijn daarom voor leiders van groot belang, want medewerkers, klanten en collega’s zijn per definitie via de spiegelneuronen verbonden, als een wifiverbinding, met de manager. Ten goede en ten kwade. Als een manager slechte intenties heeft, kunnen anderen dit onbewust ervaren via de spiegelneuronen. We kunnen beter de spiegelneuronen positief inzetten! Als jij een manager bent die vol enthousiasme en passie naar zijn werk gaat, zullen de spiegelneuronen van je medewerkers ook makkelijker deze positieve houding oppakken. Als je in staat bent om het neurale spiegelnetwerk bij je medewerkers te activeren, dan zullen hun acties waarschijnlijk meer in overeenstemming zijn met je intenties en emoties. Hoe dichter jij bij jezelf bent, des te meer je passie en enthousiasme gaan spreken! En de spiegelneuronen zorgen ervoor dat ze deze automatisch overnemen! Daarom is het werken met waarden zo krachtig!

Een van de beslissende voorwaarden van vertrouwen en veiligheid is authenticiteit. Dit kan je wellicht verklaren met de spiegelneuronen in je achterhoofd. Deze neuronen nemen ook de intenties van iemand waar. Spiegelneuronen worden actief als je waarneemt dat anderen actie ondernemen. Als deze intenties niet overeenkomen met wat het logischerwijs mag verwachten, dan treedt er gevaar op. Het pijnnetwerk van het brein wordt geactiveerd. Een medewerker voelt zich niet veilig en is op zijn qui-vive. Als het pijnnetwerk geactiveerd word, zijn de medewerkers minder actief, minder productief, minder creatief. Daarom is het goed contact maken met wat je echt belangrijk vindt en dat terug te laten zien in je gedrag zo krachtig. Authenticiteit zorgt ervoor dat je oprechtheid door je omgeving wordt ervaren.

Spiegelhormonen zorgen ervoor dat anderen je gedrag gaan imiteren (en dat jij het gedrag van anderen na-aapt. )Vaak wordt gezegd dat een organisatie wordt zoals zijn baas is. De kans is groot dat dit op waarheid berust en deels te verklaren valt vanuit de spiegelneuronen. Daarom is authentiek leiderschap zo krachtig! Des te meer authentiek, transparant en verantwoordelijk je bent, des te meer men je zal vertrouwen.

Meer weten over leiderschap en de rol van hersenen/het brein hierin? Lees Neuroleiderschap (isbn 9789492221209).