Op je werk heeft je collega een probleem met haar baas. Zij vraagt aan jou om te bemiddelen. Wat zou je doen? Wellicht denk je: ‘Echt niet. De problemen met haar baas, zijn niet mijn probleem. Ik heb het al zwaar genoeg.’ Of misschien denk je: ‘ja, ik ga haar helpen, want ik vind het belangrijk om mensen bij te staan.’ Ook is het mogelijk dat je geringschattend je schouder ophaalt, en gewoon doorgaat met waar je mee bezig bent.
Je keuze kan wat over je waarden zeggen. Vooral als je je waarden goed kent. Als je je waarden goed kent, kun je makkelijker beslissingen nemen. Dan weet jij waarvoor je staat. Daarom is het heel belangrijk om je waarden goed te kennen en te leren handelen conform je waarden.
Wat zijn waarden?
Een waarde is iets dat jij belangrijk vindt. Je waarden zijn de dingen die er echt toe doen in je leven. Het geeft op een stenografische manier weer, waardoor jij gemotiveerd wordt. Je waarden in combinatie met je overtuigingen zijn de bron van je besluitvorming. Waarden zijn een enorme krachtige motivatiebron! Waardengedreven handelen is het beste antigif voor egogedreven handelen.
Waarden en doelen
Je bent dagelijks bezig om je doelen te bereiken. Jij kunt op zeer verschillende manieren je doelen bereiken. En hoe jij je doelen realiseert, met welke idealen en motieven, daar gaan waarden over. Ghandi wilde onafhankelijkheid voor India, een essentiële waarde voor Ghandi was geweldloosheid. Hij wilde India op een geweldloze manier naar een onafhankelijk land brengen. Had hij een andere waarde gehad, dan had deze onafhankelijkheidstrijd er volledig anders uitgezien.
Waarden en ons oude gedrag
Als je niet volgens je waarden leeft, is het mogelijk dat je door de waan van de dag wordt geleefd, slachtoffergedrag laat zien en uitstelgedrag vertoont. Als je wél volgens je waarden leeft, dan ervaar je een beter geheugen, betere focus en meer productiviteit.
Je wordt geleefd
Kennis van het brein en uit de neuropsychologie geeft aan dat je vooral onbewust reageert door de gewoontes die je hebt aangeleerd en die je in de loop van de tijd hebt eigengemaakt. Eigenlijk kan je wel zeggen dat je geleefd wordt door alle gewoontes die je hebt. Als je lang tijd bepaald gedrag vertoond, wordt dat je gewoonte. Dit komt door de neuroplasticiteit.
Neuroplasticiteit
Neuroplasticiteit is het vermogen van de hersenen om te veranderen, getraind te worden, zich aan te passen, nieuwe verbindingen aan te maken en om bepaalde verbindingen minder te gebruiken. Dit kan nadelen en voordelen hebben. Het nadeel is dat je hierdoor de minder effectieve gewoontes hebt aangeleerd. Het grote voordeel is dat je kunt veranderen, dat je nieuwe gewoontes kunt aanleren. Hier biedt het werken vanuit waarden ook zeer veel kansen. Door gedrag te trainen dat uit je waarden komt, kan je gemakkelijk nieuw gedrag eigen maken. Gedrag dat bij jou past.
Wat zijn jouw waarden?
Als je gedrag wilt ontwikkelen, dat bij je past, is het dus van groot belang om je waarden te kennen. Daarom heb ik een lijst gemaakt met 65 waarden die jou kunnen helpen om je waarden te leren kennen. Klik hier om deze lijst te downloaden.
Kijk vervolgens naar deze lijst en onderzoek welke waarden voor jou belangrijk zijn. De eerste keer als je deze lijst doorneemt, zul je wellicht een groot aantal hebben. Ga nog een keer door deze waarden en benoem de vijf belangrijkste.
Waar sta jij voor?
Je hebt nu voor jezelf vijf belangrijke waarden geformuleerd. Helaas is het zo dat een waarde op zichzelf weinig stuurt. Daarvoor zijn waarden te abstract. Om waarden toe te passen in je leven, moet je ze praktisch maken.
Waarden praktisch maken
Om waarden te gebruiken bij het maken van je dagelijkse keuzes, is het belangrijk om je waarde te laten leven. Bij een waarde hoort bepaald gedrag. Door per waarde te bedenken welk gedrag daarbij hoort, kan je door dit nieuwe gedrag veel te oefenen, dit nieuwe waardengedreven gedrag eigen maken. Dat is het effect van de neuroplasticiteit. Stel je hebt de waarde respect gekozen. Gedrag dat hier bij zou kunnen passen is: “Bij ieder ontmoeting geef ik een hand.” Of: “ik laat iedereen uitspreken”.
Deze verandering gaat gepaard met stress
Het brein houdt niet van veranderen. Daarom zal dit in het begin gepaard gaan met stress. Het oude gedrag los laten kan ervaren worden door het brein als stress. Je zult daardoor ongemak ervaren. Ik zie veel mensen stoppen vanwege dit ongemak. Echter beter is om even door te gaan, en dit ongemak gewoon te herkennen als de reactie van het brein op veranderen. En er is goed nieuws.
Des te meer je oefent, des te gemotiveerder je wordt
Des te meer je probeert, des te gemotiveerder je wordt. Als je slechts een klein beetje oefent, als je maar een klein beetje je best doet, dan worden er slechts een geringe hoeveelheid aan stofjes vrijgelaten vindt er maar weinig echte verandering plaats. Het tegenovergestelde is ook waar: als je je best doet en veel oefent, dan zal de hoeveelheid stofjes stijgen, en grote duurzame veranderingen zullen zich kunnen voltrekken. Deze stofjes, zoals serotonine en dopamine, gaan je goed doen voelen. Ergo, herken je stress, en ga het nieuwe gedrag oefenen.
Tot slot
Een zeer effectieve methode om meer in harmonie met je zelf te leven is het handelen conform je waarden. Door de neuroplasticiteit is het zeer goed mogelijk om nieuw gedrag eigen te maken dat past bij jouw waarden.
